COLUMN: Wim Jansen, hij klopte, veegde en zoog

Beste Feyenoord-vrienden,

Natuurlijk is mij het hoog opgetaste gras voor de voeten weggemaaid in hoeveelheden van het Randstedelijke Groene Hart, de Afrikaanse savannes en steppen, de Hongaarse pusta’s, de eindeloze Argentijnse pampa’s, de uitgestrekte Russische toendra’s en de weidse Amerikaanse prairies bij elkaar waar het gaat om het verdrietige verscheiden van Feyenoords kleine grote man, Wimpie Jansen. Maar aangezien ik tot diens generatie behoor, al minstens 65 jaar De Kuip bezoek en de stofzuiger op het middenveld talloze malen zag kloppen, vegen en zuigen, kan ik als wekelijks columnist niet aan zijn toch nog te vroege overlijden voorbijgaan.

Ik kan het niet maar wil het ook niet uit diep respect en grote dankbaarheid van wat hij voor ons dierbare Feyenoord heeft betekend. Hij was als duvelstoejager, alleskunner maar ook als onbaatzuchtige en dienende speler een uniek fenomeen dat qua type voetballer ten hoogste enigszins is nagevolgd door de sympathieke Helmonder, voormalige FC Twentenaar en oud-PSV’er Willy van de Kerkhof. De Brabander signeerde ooit de door mij in Deurne gekochte biografie over hem en diens tweelingbroer René “De gebroeders” van de auteur Guido Derksen. Daarbij vertelde ik hem hoe zeer ik als Feyenoord-fan in De Kuip van hem baalde wanneer hij bij ons op Zuid weer eens had uitgeblonken namens de Tukkers uit Enschede en daarna de Zwartrokken uit Eindhoven.

Geheel toevallig heb ik een paar jaar geleden de gelegenheid gehad ook jegens diens grote voorbeeld Wim Jansen mijn ultieme erkentelijkheid schielijk te kunnen ventileren. Na een bar slechte wedstrijd van Feyenoord tegen een of ander onderdeurtje uit het rechter rijtje struikelde ik in mijn haast om de naderende lijn 10 naar het Centraal Station nog te halen op onhandige wijze over de tramrails. En eer ik zelf overeind kon krabbelen werd ik alweer op mijn voeten gehesen en keek ik recht in het gezicht van niemand anders dan dat van Wim Jansen. “Pas op, mijnheer!” waren de attente woorden van de voormalige en publiekelijk altijd zeer zwijgzame wereldvoetballer en liep vervolgens alweer door richting De Kuip. Tegen een jongere vrouw die hem vergezelde en waarvan ik vermoedde dat het zijn dochter was wenste ik beduusd dat hij die middag nog zou hebben kunnen meedoen in die slechte beurt van ons dierbare Feyenoord. Dan was het ongetwijfeld beter afgelopen.

Zoals reeds door alle jaren heen en in vele toonaarden bezongen maakte Wim deel uit van Feyenoords sterkste basiselftal aller tijden. Één van de zeldzame teams waarvan ik de opstelling tot mijn laatste ademtocht zo kan opdreunen. Zelfs over dat van 1974 en 2002 moet ik toch nog even nadenken maar dat van 1968 tot 1971 staat mnemotechnisch als een huis. Wimpie was zoals ook al vaak beschreven op meerdere plaatsen inzetbaar. Maar dat dan toch wel vooral op het middenveld en in de verdediging. Ik heb hem in 1979 ook nog als vrije verdediger tegen Ajax bezig gezien en toen was hij wat mij betreft de absolute uitblinker, samen met Gerard van der Lem, die als Amsterdamse rechtsbuiten van Feyenoord de voormalige Feyenoord-jeugdspeler Jan Everse helemaal dol draaide met dribbels en schijnbewegingen.

Wim Jansen is ook wel eens als centrumspits ingezet, maar dan vond ik hem toch niet optimaal tot zijn recht komen. In het wedstrijdboekje voor het thuisduel tegen FC Twente op 22 november 1970 stond dat Wimpie “alles” kon en dat klopte in beginsel wel, maar dat wilde niet zeggen dat hij dus op elke plek in het team even goed uit de verf kwam. In die wedstrijd bijvoorbeeld vond ik hem als stand-in nummer 9 tamelijk onzichtbaar. Mijn meest favoriete speler aller tijden, de uiterst doeltreffende bliksemschicht Ove Kindvall, was enige maanden daarvóór terug naar Zweden vertrokken en sindsdien was de nummer negen-positie nogal diffuus geworden. Het was dat Feyenoord vijf minuten voor tijd nog een strafschop kreeg die feilloos door “IJzeren” Rinus Israel werd benut, anders was onze club met een 0-1 nederlaag van het eigen veld gestapt.

Een seizoen later werden we in De Kuip alsnog met 1-3 door FC Twente afgetroefd en speelde Willie van de Kerkhof namens de Tukkers als toen nog razendsnelle linksbuiten op de vleugel een wereldpartij. Zijn tweelingbroer René was als rechtsbuiten goed voor de eerste twee goals waarna Jan Jeuring de achterstand nog pijnlijker maakte, eer Franz Hasil met één van zijn roemruchte afstandspegels in de slotfase de eer redde voor Feyenoord. In latere jaren zou Willy dus steeds meer de rol van Wim Jansen als stofzuiger op het middenveld imiteren namens vooral PSV, waarheen de gebroeders in 1973 verhuisden, een jaar nadat hun trainer Kees Rijvers diezelfde overstap reeds had gemaakt.

Wim Jansen bleef maar liefst vijftien seizoenen deel uitmaken van de hoofdselectie van Feyenoord, waarna hij een blauwe maandag voor de Washington Diplomats uitkwam en daarna tot afgrijzen van Het Legioen – op voorspraak van zijn vriend Johan Cruijff – samen met de beste Nederlandse voetballer aller tijden overstapte naar diens meest favoriete club. Cruijff heeft zijn rol in deze pijnlijke transfer jegens Feyenoord impliciet goed gemaakt met zijn door rancune gedreven overstap naar Feyenoord in 1983, waardoor we weer “quitte” stonden qua uiterst controversiële clubwisselingen in de ogen van achtereenvolgens de Rotterdamse en Amsterdamse aanhang.

En Wim Jansen zelf heeft het ook in optima forma goed gemaakt als trainer van de club van zijn jeugd. Hij nam in 1991, na een 6-0 nederlaag in het Philipsstadion waar ik tot mijn leedwezen samen met mijn vrouw ter plekke getuige van was, het hoofdtrainerschap over van het falende duo Gunder Bengtsson en Pim Verbeek. Hij debuteerde op 10 maart 1991 nog met een thuisnederlaag van 0-1 tegen Willem II waarin hij ook nog eens abusievelijk een onreglementaire spelerswissel toepaste, maar daarna ging het steeds beter. Met uiteraard als grote doorbraak, kantelmoment en break-evenpoint de 0-1 bekerwinst en zoete revanche in dat zelfde Philipsstadion op 11 april waar op 3 maart daarvóór nog met 6-0 kansloos was verloren. Met Jansen won Feyenoord dat jaar zowel de beker als de nationale supercup, de voorloper van de Johan Cruijff-schaal en waarbij Feyenoord net als bij de EC I, de Wereldbeker en de UEFA-Cup namens Nederland dus de primeur had.

En ook in 1992 zou Wim Jansen de nationale beker op zijn conto kunnen bijschrijven waarna hij nog een jaar technisch directeur werd alvorens tot 2005 naar het buitenland te vertrekken. Naast zijn eerdere overstap naar Ajax pleegde hij toen nog een “zonde” jegens zijn grote liefde Feyenoord door gebruik te maken van zijn inside information met het tot ongenoegen van preses Jorien van de Herik voor een relatieve habbekrats wegkapen van Henrik Larsson richting Celtic, waar Wim in 1997 hoofdcoach werd en meteen daarna de titel pakte. De Schotse aartsrivaal van Glasgow Rangers had tien jaar op die hoofdprijs moeten wachten. Net als bij Ruud Gullit en nog recentelijk Steven Berghuis kon dat uit De Kuip wegplukken van de Zweedse goalgetter voor een appel en een ei op grond van een contractuele clausule, een peperdure arbeidsrechtelijke blunder waar Feyenoord zich dus meerdere malen financieel en sportief mee in de eigen voet heeft geschoten. Hopelijk weet Frank Arnesen dat naïeve trekje in onze clubcultuur voorgoed uit te bannen.

Vaarwel Wim en bedankt voor de vele sportieve successen waarmee je onze club als voetballer én als trainer overlaadde.

ForLife en ForEver
Rood-wit-zwart
Feyenoord-hart